Şehir Hastanesinin Adı “Kanuni” Olsun

Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği Erzurum Şube Başkanı Murat Ertaş, Erzurumu kırk yıllık ıssızlıktan ve fetretten kurtarıp yeniden binâ eden Avrupalıların “Muhteşem” namıyla andığı Kanuni Sultan Süleymanı ölümünün 452.yıl dönümünde bir basın açıklamasıyla andı.
Erzurumun gerek insan kaynağıyla gerek imarıyla yeniden ihya edilmesinin Kanuni eliyle gerçekleştiğini belirten TDED Erzurum Şube Başkanı Murat Ertaş, “Erzurumun bugünkü dil, edebiyat, estetik zevk, sosyokültürel yapısında Kanuni döneminde yapılan inşa faaliyetlerinin çok ciddi izleri görülmektedir” dedi.
TDED Erzurum Şube Başkanı Murat Ertaşın açıklaması şöyle: “Osmanlı Devletinin cihan hâkimiyeti ülküsünde zirveyi yaşatan ve dadaşlar diyarı Erzurumu adeta yeniden kuran cennetmekân Kanuni Sultan Süleymanın bugün vefatının 452.yıl dönümü. Kendisini rahmetle, minnetle, hasretle, hürmetle anıyoruz. Mekânı cennet olsun. Her şehrin tarihinde önemli kırılma noktaları vardır. Osmanlıda Yavuz dönemi ve öncesinde adeta harp meydanı olan, böyle olduğu için de insansızlaşan ve ıssızlaşan Erzurumu kesin ve güçlü bir şekilde Osmanlı toprağı yapan Kanuni Sultan Süleymandır. Kızılbaş-Sünni çatışmalarının ortasında perişan olan ve 40 yıllık bir fetret yaşayan Erzurumu; Dulkadırlu Mehmet Han ve sülalesini, Tebrizdeki Sünni nüfusu Erzuruma getirerek ve yaklaşık 4 yıllık imar işleriyle yeniden inşa ederek yeniden ihya eden Kanunidir. Kanuni Sultan Süleyman, Erzurumu ilmiye ve seyfiye (ordu) ile güçlendirmiş, orduyu kalıcı halde Erzuruma yerleştirerek şehri doğudan gelecek tüm saldırılara karşı garnizon yapmış ve bilhassa İrana (Safevi Devleti) karşı şehrin Sünnileşmesini sağlayarak Osmanlının doğu hududunu Erzurumla emniyete almıştır. İlk olarak 5 Eylül 1534te Erzuruma gelen Kanuni, şehrin virane halini gezdikten sonra bir ferman irad ederek şehrin yeniden inşa edilmesini sağlamış, bir sene sonra 6 Ekim 1535te de Erzurumu “beylerbeyliği” ilan ederek bölgenin merkezi haline getirmiştir. Daha sonra iki defa daha Erzuruma gelen Kanuni başta damadı ve veziri Rüstempaşa olmak üzere Ayas Paşa ve İbrahim Paşa gibi dönemin en kudretli paşalarını Erzurumun kalkınması ve güvenliği için vazifelendirmiştir. Tarihçilerin Erzurumun Bânisi sıfatını verdikleri Kanuni, ayrıca Erzurum-İstanbul yolunu (bugünkü dere yolu-Erzincan-Suşehri-Tokat-Amasya-İstanbul) güvenli ve kullanılır hale getirerek Erzurumla Payıtahtı ticari ve askeri açıdan birbirine kolay ulaşılabilir hale getirmiş ve Erzuruma beraberinde getirdiği Matrakçu Nasuha şehrin şehir planını çizdirmiştir. Kısacası Kanuni Erzuruma herhangi bir padişahın sefere giderken uğradığı gibi uğramamıştır, insanıyla, medreseleriyle, saraylarıyla, imar faaliyetleriyle şehri baştan sona bina etmiştir.
Erzurumun bugünkü insan kaynağının temellerini Tebrizden getirip yerleştiren Kanuni, Tebrizde sıkça kullanılan “dadaş” kelimesinin de Erzurumlular için kullanılmasını sağlamıştır. Her haliyle şehrin kültürel ve asabiye kodları Kanuni dönemindeki inşa ve ihya hareketiyle biçimlenmiştir. Vefat günü olan 7 Ekimde “Muhteşem” ve “Kanunî” sıfatlarının yanında “Erzurumun Bânisi” olarak anılan Sultan Süleymanı Fatihalarla, dualarla ve rahmetle anıyoruz, mekânı cennet olsun. İnanıyoruz ki adeta Kanuni şehri olan Erzurumda Sultan Süleyman ileride çok daha etkin ve yoğun bir şekilde anılacaktır. Bu vesileyle yapımı tamamlanmak üzere olan Şehir Hastanesinin adına ‘Halk içinde muteber bir nesne yok devlet gibi/ Olmaya devlet cihanda bir nefes sıhhat gibi mısrasının şairi de olan Kanunînin ismini teklif ediyorum. ”